Jean Le Noble - Sans titre, 2009 - pigment et laque sur toile

Het Artistieke oeuvre van Jean le Noble behoort tot de richting van de constructieve en concrete kunst. Net als bij het latere werk van Mondriaan, ligt er geen enkel beeld uit de zichtbare werkelijkheid meer aan ten grondslag. Hij bouwt zijn schilderijen en constructies op uit elementaire geometrische vormen als rechthoek, vierkant of driehoek. Zwart wordt door hem gecombineerd met de primaire kleuren blauw, rood en geel. Hij laat zich dus kennen als een directe erfgenaam van De Stijl, op zoek naar eenzelfde tijdloosheid en universele uitdrukking. Maar ook latere ontwikkelingen in de concrete kunst, minimal art en primary structures, heeft hij verwerkt.
In zijn constructies weet Jean le Noble met minimale middelen een grote spanning op te bouwen door de wijze waarop geometrische delen elkaar raken, kruisen of tegen elkaar aanleunen. Felle kleuraccenten benadrukken de insnijdingen of raakpunten van de materialen alsof het energiepunten zijn die het materiaal laten oplichten. Soms maakt ook werkelijk elektrisch licht, in de vorm van TL buizen, deel uit van zijn constructies.
Daarnaast is gewichtloosheid een opvallend kenmerk van zijn werk. De vormen strekken zich uit in de ruimte met de gewichtloosheid van een balletdanser. Open vormen tekenen in de leegte scherpe contouren en snijden in de gesloten vlakken of rusten daarop. Constructies hebben nauwelijks een raakvlak met de grond. Soms vormen open en gesloten vorm een losstaande dialoog. In de helderheid van de constructies komt elke vorm afzonderlijk tot zijn recht en vindt de gesloten vorm vanzelfsprekend in een equivalent zijn tegenkracht.
Elke constructie heeft deel aan de ruimte waarin het zich bevindt. Het materiaal neemt ruimte in, sluit ruimte af en omvat ruimte en maakt deze onderdeel van het werk. Dat is goed zichtbaar bij grote constructies die een hele expositieruimte innemen, maar in kleine beelden is het ruimteaspect eveneens cruciaal. Daarnaast speelt ook de tijd een rol. De constructies lijken bevroren momenten van voortdurend ten opzichte van elkaar verschuivende vormen. Terwijl energie met de beweging vrijkomt, vindt het materiaal een harmonisch evenwicht.
De schilderijen van Jean le Noble staan in nauwe relatie tot zijn driedimensionale werk. Niet elk werk afzonderlijk maar een serie schilderijen maken beweging in tijd waarneembaar. We zien eenzelfde verschuivingen van verhoudingen van elementaire geometrische vormen ten opzichte van elkaar, waarbij rode en blauwe lijnen de vrijkomende energie zichtbaar maken. Vanuit een diepzwarte of een gele achtergrond zijn de vormen slechts door kleine kleur- en/of structuurverschillen zichtbaar gemaakt.
Tijd, ruimte en energie zijn belangrijke elementen in het concrete werk van Jean le Noble. In zijn lichte en open constructies vinden ze een poëtisch evenwicht.
Drs. Ankie de Jong-Vermeulen