Jean Dulieu (1921-2006)

Jean Dulieu, pseudoniem en Franse weergave van Jan van Oort (Amsterdam, 13 april 1921 – Arnhem, 29 november 2006), was een Nederlandse kinderboekenschrijver en striptekenaar. Hij is vooral bekend geworden als de bedenker van de boeken-, radio- en televisiereeks Paulus de boskabouter

Van Oort was de zoon van de klassieke baszanger Hendrik van Oort en een kleinzoon van de vooral politieke tekenaar Johan Braakensiek. Hij studeerde viool aan het conservatorium en werd in 1944 violist bij het Amsterdamse Concertgebouworkest.[1] Tijdens de Hongerwinter werd het orkest op non-actief gesteld, waardoor hij tijd kreeg om zich op het tekenen toe te leggen. Hij maakte een ontwerp van twaalf verschillende kabouters en liet zijn vrouw de beste uitkiezen. Deze werkte hij uit tot een kinderboekfiguur en gaf hem de naam Paulus.

'Paulus de boskabouter' verscheen vanaf 1946 als stripverhaal in het dagblad Het Vrije Volk. Hij deed dat onder het pseudoniem Jean Dulieu, de Franse vertaling van Jan van Oort (gens du lieu is bovendien Frans voor plaatselijke bevolking). Dit om bij een mogelijk fiasco zijn goede naam in de muziekwereld niet te schaden. In totaal maakte Dulieu bijna 3600 Paulus-stripafleveringen. Kort na de oorlog verhuisde Dulieu met vrouw en dochter naar het eiland Terschelling en een jaar later nam hij afscheid van het orkest. Vanaf dat moment besloot hij zijn inkomen te gaan verdienen met tekenen en schrijven, hoewel hij daar geen enkele opleiding in had genoten.

Vanaf 1948 verschenen de eerste geïllustreerde Paulus-kinderboeken, waaronder 'Paulus de hulpsinterklaas' en 'Het winterboek van Paulus'. De laatste titel was voorzien van gekleurde illustraties. In de loop der jaren volgden tal van andere titels, zoals 'Paulus en Eucalypta', 'Paulus en het draakje', 'Paulus en Kenarrepoere' en 'Paulus en Schipper Makreel'. In 1964 verscheen zijn meesterwerk 'Paulus en de eikelmannetjes', dat zich kenmerkte door de vele kleurenreproducties en het doodsthema. Verschillende boeken van Van Oort zijn vertaald in het Engels, Duits, Zuid-Afrikaans, Japans en Zweeds.

Naast Paulus maakte Dulieu in 1953 voor Albert Heijn het boek 'Boffie en Buikie in de knoop', een album waarvoor 96 stroken konden worden verzameld die bij AH-artikelen zaten. Naar aanleiding van zijn reizen naar Italië publiceerde Dulieu in 1956 het boek Francesco over het leven van Franciscus van Assisi. Voorts was hij medewerker van het kindertijdschrift Kris Kras, en maakte daarvoor in 1961 de Kris Kras Kolderkrant, een satirisch katern waarvan de formule globaal overeenkwam met het Amerikaanse tijdschrift MAD, dat drie jaar later ook in Nederlandse versie zou verschijnen.

Van 1955 tot 1964 werd Paulus de boskabouter als radiohoorspel uitgezonden. Dulieu deed alle stemmen zelf, behalve die van Prinses Priegeltje die door zijn dochter Dorinde van Oort werd ingesproken. Vanaf 1967 maakte Dulieu 39 Paulus de Boskabouter-poppenfilmpjes van 10 minuten voor het NTS-programma Monitor. Hiervoor maakte hij alle marionetten, decors en attributen zelf. De filmpjes werden ook uitgezonden in het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland, Canada en Australië. Hij had inmiddels een studio betrokken in het Soesterbos onder Baarn.

Begin jaren zeventig begon de tekenaar aan een nieuwe serie stripverhalen voor de krant, die 23 verhalen zou gaan omvatten. In 1984 zette hij een punt achter zijn Paulus-creatie, maar tot op de dag van vandaag verschijnen er nog Paulus-boeken met ongepubliceerd materiaal.

Dulieus boek Paulus de hulpsinterklaas werd in 1962 bekroond tot beste kinderboek en hijzelf ontving een Edison voor een grammofoonplaat van een van de Paulus-verhalen. Zijn werk als striptekenaar werd in 1981 bekroond met de Stripschapprijs.

Sinds 1990 houdt het Paulus Archief zich bezig met het schrijven en publiceren van leven en werk van Dulieu, onder meer via het tijdschrift Bouterbode.

Jean Dulieu, oftewel Jan van Oort, overleed in 2006 op 85-jarige leeftijd. In september 2006 publiceerde zijn dochter Dorinde van Oort een roman Vrouw in de schaduw over haar familie, waarin Dulieu voorkomt als Lepel Mansborg. In november 2012 is Paulus de Boskabouter of Het dubbelleven van Jean Dulieu, een biografie van Dorinde van Oort over haar vader verschenen. In tegenstelling tot Vrouw in de schaduw bevat deze biografie uitsluitend feiten. Dorinde tracht objectief en uitsluitend aan de hand van bronnen het leven van haar vader te beschrijven. Dorinde beschikte o.a. over dagboeken van haar vader en brieven, die haar ouders elkaar stuurden. Weer komen de mysteries uit de familieroman voor, maar nu vanuit de rol van haar vader en grootvader.