Jo Coenen (1949)

Jo COENEN (Heerlen, 30 september 1949) is een Nederlandse architect. Hij won onder meer de BNA-kubus in 1995 en was Rijksbouwmeester van november 2000 tot en met oktober 2004. Coenen was als hoogleraar verbonden aan de technische universiteiten van Karlsruhe, Aken, Lausanne en Eindhoven, en is op dit moment onder andere professor aan de afdeling RMIT van de Technische Universiteit Delft. Coenen woonde gedurende zijn jeugd in Limburg maar studeerde aan de Technische Universiteit Eindhoven. In 1975 studeerde hij daar af als architect, waarna hij een functie als docent aan de faculteit bouwkunde van diezelfde universiteit aannam. Vanaf 1977 studeerde hij korte tijd bij Luigi Snozzi in Locarno en James Stirling, in Düsseldorf. Ook werkte hij vanaf 1979 enige tijd voor het architectenbureau van Aldo van Eyck & Theo Bosch, in Amsterdam. In datzelfde jaar opende hij in Eindhoven echter ook de eerste vestiging van zijn eigen architectenbureau. In 1990 verhuisde het bureau naar Maastricht, en inmiddels heeft het daarnaast ook vestigingen in Amsterdam, en Milaan. Het bureau werkt onder de naam Jo Coenen & Co.

Aanvankelijk realiseerde het bureau vooral relatief kleinschalige projecten, veelal in het zuiden van het land. Coenen verwierf echter toenemende bekendheid door projecten als de bibliotheek in Heerlen (1983-1986), het stadhuis in Delft (1984-1986). Zijn stedenbouwkundige ontwerpen als dat voor de Vaillantlaan in Den Haag, het KNSM-eiland in Amsterdam, en het masterplan voor het Céramique-terrein in Maastricht, versterkten zijn bekendheid in binnen- en buitenland. Andere bekende projecten waar een ontwerp van Coenen aan ten grondslag lag, zijn het Smalle Haven-gebied (met daarin ook de Vestedatoren) in Eindhoven en het gebouw van het Nederlands Architectuurinstituut in Rotterdam. Zijn ontwerpen worden gekenmerkt door een duidelijke stedenbouwkundige oriëntatie, waarbij de inrichting van de openbare ruimte centraal staat. In 2004 verleende de Open Universiteit hem een eredoctoraat. De Open Universiteit schreef daarbij:

"Met de verlening van het eredoctoraat eert de Open Universiteit Nederland Jo Coenen (1949) voor zijn gehele oeuvre. Jo Coenen is een bevlogen en creatief architect en stedenbouwer. Als rijksbouwmeester (sinds november 2000) oefent hij grote invloed uit op de ‘gebouwde omgeving’ van Nederland. Geheel conform zijn uitspraak ‘small is beautiful and so is big’, omvat zijn oeuvre zowel zeer omvangrijke projecten als ook talloze kleinere."

De wisselwerking tussen gebouw en stad staat centraal in zijn ontwerpen. Onder meer door terugkerende elementen te introduceren tracht hij tot een samensmelting te komen van de uiteenlopende ontwerpen en de bestaande context in een plan. Zijn werk wordt wel gekarakteriseerd als een ‘vriendelijk monumentalisme’. Binnen de Nederlandse architectuur treedt hij op als pleitbezorger voor meer historisch besef, meer diepgang en meer gevoel voor continuïteit.

Het Rotterdamse grand café "Coenen", gelegen op de kop van het Nederlands Architectuurinstituut (NAi), is vernoemd naar de architect.